Auf den Spuren Frank Wedekinds

Stanisław Ignacy Witkiewiczs 622 Stürze des Bungo, oder Das dämonische Weib (622 upadki Bunga czyli Demoniczna kobieta)

Autor/innen

  • Joanna Firaza Universität Łódź

DOI:

https://doi.org/10.13173/WS.66.2.367

Schlagworte:

Frank Wedekind, Stanisław Ignacy Witkiewicz, reception, Polish avant-garde, demonic woman

Abstract

Following in Frank Wedekind’s footsteps: The 622 Downfalls of Bungo, or The Demonic Woman by Stanisław Ignacy Witkiewicz

The work of Stanisław Ignacy Witkiewicz (1885–1939), the leading representative of Polish avant-garde literature in the first half of the 20th century, only became known outside Poland as late as the 1960s. The role of Konstanty Puzyna was pivotal in the popularisation of Witkiewicz’s work. Puzyna, a renowned specialist in the fields of literature and theatre, highlighted the relationship of Witkiewicz’s oeuvre to European tradition, apparent especially in his intertextual approach. There are numerous sources of inspiration. However, although many of them have been thoroughly analysed, the influence of Frank Wedekind’s work – often treated as self-evident – has hitherto not been the subject of literary research. The article discusses this issue, presenting an analogy between the “double tragedy” of Wedekind’s Lulu (Earth Spirit, 1895 / Pandora’s Box, 1904), and Witkiewicz’s novel The 622 Downfalls of Bungo, or the Demonic Woman. Witkiewicz in an inventive, parodic way adapts the topos of the demonic woman, as well as other of Wedekind’s figures and motifs, into the world he creates, forging their partial deconstruction and metamorphosis.

Literaturhinweise

Adorno, Theodor W. 1987. Über den Nachlass Frank Wedekinds (1932). In Frank Wedekind: Musik und Materialien zum Stück, 216–220. Reinbek b. Hamburg.

Błoński, Jan. 1967. Teatr Witkiewicza: Forma formy. Dialog 12. 69–83.

Błoński, Jan. 1974. Wstęp. In Witkiewicz, Stanisław Ignacy, Wybór dramatów. Wrocław.

Błoński, Jan. 1995. Przedmowa. In Witkiewicz, Stanisław Ignacy, W małym dworku. Matka. Szewcy, 5–13. Kraków.

Błoński, Jan. 1997. Od Stasia do Witkacego. Kraków.

Błoński, Jan. 2001. Gra o tajemnicę istnienia. In ders., Witkacy: Sztukmistrz, filozof, estetyk. Kraków.

Błoński, Jan. 2003. Witkacy na zawsze. Kraków.

Bocheński, Tomasz. 2005. Czarny humor w twórczości Witkacego, Gombrowicza, Schulza: Lata trzydzieste. Kraków.

Degler, Janusz. 2009. Witkacego portret wielokrotny. Warszawa.

Degler, Janusz & Sokół, Lech (Hg.). 2002. Witkiewicz: Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia (1917/1918). Warszawa.

Falkiewicz, Andrzej. 1960. Witkacy, Artaud, awangarda. Dialog 6. 121–129.

Falkiewicz, Andrzej 1967. Mit Orestesa. Poznań.

Fechter, Paul. 1920. Frank Wedekind: Der Mensch und das Werk. Jena.

Firaza, Joanna. 2013. „Ernst ist das Leben, heiter die Kunst“: Das Humor-Konzept im Dramenwerk Frank Wedekinds. Frankfurt am Main.

Florack, Ruth. 1995. Wedekinds Lulu: Zerrbild der Sinnlichkeit. Tübingen.

Frenzel, Elisabeth. 1999. Die dämonische Verführerin. In Frenzel, Elisabeth, Motive der Weltliteratur: Ein Lexikon dichtungsgeschichtlicher Längsschnitte, 737–751. Stuttgart.

Genette, Gérard. 2014. Palimpsesty: Literatura drugiego stopnia. Gdańsk.

Gerould, Daniel C. 1977. Introduction: The avant-garde in twentieth-century Polish drama. In ders. (Hg.), Twentieth-century Polish avant-garde drama: Plays, scenarios, critical documents, 13–95. London.

Gerould, Daniel C. 1981. Stanisław Ignacy Witkiewicz jako pisarz. Warszawa.

Hafemann, Kathrin. 2019. Schamlose Tänze: Bewegungs-Szenen in Frank Wedekinds Lulu-Doppeltragödie und Mine-Haha oder Über die körperliche Erziehung der jungen Mädchen. Würzburg.

Hudzik, Agnieszka. 2013. Broch und Witkacy – eine literarische Begegnung. Frankfurt am Main.

Kaszyński, Stefan. 1965. Wedekind. Nurt 6. 35–37.

Kośny, Witold. 2001. Popularyzacja i recepcja naukowa twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza na obszarze niemieckojęzycznym po 1980 roku. In Skwara, Marta (Hg.), Witkacy w Polsce i na świecie, 327–341. Szczecin.

Kott, Jan. 1990a. Dagny and Lulu. In Brater, Enoch & Cohn, Ruby (Hg.), Around the absurd, 11–17. Ann Arbor.

Kott, Jan. 1990b. Dagny [Juel], Lulu i Witkiewicz. Przegląd Polski 11(I). 5–15.

Kreuzer, Helmut. 1994. Einleitung. In ders. (Hg.), Don Juan und Femme fatale, 7–16. München.

Kutscher, Artur. 1964. Wedekinds Leben und Werk: Zum 100. Geburtstag des Dichters. München.

Liebrand, Claudia. 2001. Noch einmal: das wilde, schöne Tier Lulu. Rezeptionsgeschichte und Text. In Gutjahr, Ortrud (Hg.), Freiburger literaturpsychologische Gespräche: Frank Wedekind (Jahrbuch für Literatur und Psychoanalyse), Bd. 20, 176–194. Würzburg.

Martin, Ariane (Hg.). 1996. Frank Wedekind – Thomas Mann – Heinrich Mann: Briefwechsel mit Maximilian Harden (Pharus, 5). Darmstadt.

Meier, Ulrich. 1994. Verführerinnen der Jahrhundertwende: Kunst – Literatur – Film. In Kreuzer, Helmut (Hg.), Don Juan und Femme fatale, 155–163. München.

Mennemeier, Franz Norbert. 2001. Literatur der Jahrhundertwende: Europäisch-deutsche Literaturtendenzen 1870–1910. Berlin.

Mensching, Gerhard. 1961. Frank Wedekind. Erdgeist. In ders., Das Groteske im modernen Drama. Bonn.

Michalski, Bohdan. 2001. Jeszcze raz o znaczeniu filozofii w twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza. In Skwara, Marta (Hg.), Witkacy w Polsce i na świecie, 121–138. Szczecin.

Micińska, Anna. 1972. Wstęp. In Witkiewicz, Stanisław Ignacy, 622 upadki Bunga czyli Demoniczna kobieta, 5–46. Warszawa.

Miłosz, Czesław. 1993. Historia literatury polskiej. Kraków.

Miłosz, Czesław. 1945. Stanisław Ignacy Witkiewicz. In ders., Ocalenie. Warszawa.

Nietzsche, Friedrich. 1954. Werke in drei Bänden. Bd. II. München.

Praz, Mario. 1974. Zmysły, śmierć i diabeł w literaturze romantycznej. Warszawa. Abgedruckt auch in Przestrzenie Teorii Nr. 14, 2010.

Prokop, Ulrike. 1989–1996. Elemente der Moderne: Bilder des Weiblichen bei Strindberg und Wedekind. In Austermühl, Elke & Kessler, Alfred et al. (Hg.), Frank Wedekind: Texte, Interviews, Studien (Pharus, 1), 187–214. Darmstadt.

Puzyna, Konstanty. 1972. Einleitung. In Witkiewicz, Stanisław Ignacy, Dramaty, Bd. 1, 5–46. Warszawa.

Puzyna, Konstanty. 1999. Witkacy. Warszawa.

Schmidt, Anna. 1992. Form und Deformation: Zum kunsttheoretischen und dramatischen Werk von Stanisław Ignacy Witkiewicz. München.

Skwara, Marta. 2012. Wśród Witkacoidów: W świecie tekstów, w świecie mitów. Wrocław.

Sokół, Lech. 1973. Groteska w teatrze Stanisława Ignacego Witkiewicza. Wrocław.

Sokół, Lech. 1990: Witkacy i Strindberg: Studium porównawcze. Warszawa.

Sokół, Lech. 1995. Witkacy i Strindberg: Dalecy i bliscy. Wrocław.

Sokół, Lech. 2001a. Dandyzm u Witkacego: Gra i metafizyka. In Skwara, Marta (Hg.), Witkacy w Polsce i na świecie, 179–211. Szczecin.

Sokół, Lech. 2001b. Ibsen, Witkacy and the struggle for modernity in Polish drama. In Proceedings: IX International Ibsen Conference, Bergen 5–10 June 2000. Bergen.

Stroszeck, Hauke. 1975. Ein Bild, vor dem die Kunst verzweifeln muß: Zur Gestaltung der Allegorie in Frank Wedekinds Lulu-Tragödie. In Bayerdörfer, Hans-Peter u. a. (Hg.), Literatur und Theater im Wilhelminischen Zeitalter, 217–237. Tübingen.

Sztaba, Wojciech. 1982. Gra ze sztuką: O twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza. Kraków.

Vinçon, Hartmut. 1987. Frank Wedekind. Stuttgart.

Wedekind, Frank. 1924. Gesammelte Briefe. Bd. 1. München.

Wedekind, Frank. 2002. Maestro: Diplominszenierung. Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna im. Ludwika Solskiego. Kraków. Regie: Krzysztof Globisz.

Wedekind, Frank. 2005. Lulu: Erläuterungen und Dokumente. Stuttgart.

Wedekind, Frank. 2006. Lulu. (Erdgeist. Die Büchse der Pandora.) Stuttgart.

Weininger, Otto. 1903. Geschlecht und Charakter. Wien.

Werner, Mateusz. 2009. Wobec nihilizmu: Gombrowicz, Witkacy. Warszawa.

Wirth, Andrzej. 1994a. Nachwort. In ders. (Hg.), Verrückte Lokomotive: Ein Lesebuch mit Bildern des Autors, 311–320. Frankfurt am Main.

Wirth, Andrzej (Hg.). 1994b. Verrückte Lokomotive: Ein Lesebuch mit Bildern des Autors. Frankfurt am Main. [1. Aufl. 1985.]

Witkiewicz, Stanisław Ignacy. 1972. 622 upadki Bunga czyli Demoniczna kobieta. Warszawa.

Witkiewicz, Stanisław Ignacy. 1976. Wniebowstąpienie J. M. Rytarda. In ders., Bez kompromisu: Pisma krytyczne i publicystyczne, 140–150. Warszawa.

Witkiewicz, Stanisław Ignacy. 1977. Wstęp do teorii Czystej Formy w teatrze. In ders., Czysta forma w teatrze, 55–79. Warszawa.

Witkiewicz, Stanisław Ignacy. 1992. Nienasycenie. Warszawa.

Witkiewicz, Stanisław Ignacy. 1994. Einführung in die Theorie der Reinen Form des Theaters (1920). (Deutsch v. Griese, Friedrich.) In Wirth, Andrzej (Hg.), Verrückte Lokomotive: Ein Lesebuch mit Bildern des Autors, 41–77. Frankfurt am Main.

Witkiewicz, Stanisław Ignacy. 1995. Teatr i inne pisma o teatrze. In Degler, Janusz (Hg.), Dzieła zebrane: Wydanie krytyczne. Warszawa.

Witkiewicz, Stanisław Ignacy. 2013. Listy I (Bd. 17 der Gesammelten Werke). Warszawa.

Witkiewicz, Stanisław Ignacy. 2014. Listy II (Bd. 18 der Gesammelten Werke) Warszawa.

Veröffentlicht

22.09.2021

Zitationsvorschlag

Firaza, Joanna. 2021. Auf den Spuren Frank Wedekinds: Stanisław Ignacy Witkiewiczs 622 Stürze des Bungo, oder Das dämonische Weib (622 upadki Bunga czyli Demoniczna kobieta). Die Welt der Slaven: Internationale Halbjahresschrift für Slavistik. Wiesbaden 66(2). 367–391. (DOI: 10.13173/WS.66.2.367.)

Ausgabe

Rubrik

Artikel

Kategorien