A fight with whom and for what?
The lexeme walka ‘fight’ in Sierp, a Polish-language newspaper published in Soviet Ukraine between 1922 and 1935
DOI:
https://doi.org/10.13173/WS.68.1.049Schlagworte:
Polish-language press in the USSR (1918-1939), Sovietisms in Polish, Russianisms in Polish, Newspeak, the language of political propaganda in the PRLAbstract
The present paper concerns the language of Sierp, a key Polish-language periodical in inter-war Soviet Ukraine. Published between 1922 and 1935, Sierp played an important propaganda and organisational role directed at the Polish minority in Ukraine. The axis of the analysis is to compare the frequency and meaning of the lexeme walka ‘fight’, which is the basic noun representing military lexis, in two text corpora: I — from the first three years of the newspaper’s publication run (1922–1924), and II — from the first three years of the Stalinist era (1930–1932). The aim is therefore to verify how the shift in Bolshevik politics at the turn of the 1920s and 1930s was reflected in the language of Sierp. The research method is the corpus-assisted approach: lexical-semantic analysis, enriched with the possibilities offered by corpus linguistics. The paper is also a spur to the study of whether the features of Soviet propaganda, as popularised in the Polish-language press published in the inter-war USSR, were perpetuated in the political language of post-war PRL.
Literaturhinweise
Bereza, Aleksander. 1963. W kręgu walki (o problemach stylizacji). In Budzyk, Kazimierz (ed.), Z teorii i historii literatury: Prace poświęcone V Międzynarodowemu Kongresowi Slawistów w Sofii, 201–226. Wrocław.
Bralczyk, Jerzy. 1981. O języku polskiej propagandy politycznej. In Kurkowska, Halina (ed.), Współczesna polszczyzna: Wybór zagadnień, 336–354. Warszawa.
Bralczyk, Jerzy. 2001. O języku polskiej propagandy politycznej lat siedemdziesiątych. Warszawa.
Ciesielski, Stanisław. 2017. Rewolucja Stalina. Warszawa.
Conquest, Robert. 1986. The harvest of sorrow: Soviet collectivization and the terror-famine. New York.
Daszkiewicz, Jarosław. 1966. Prasa polska na Ukrainie Radzieckiej: Zarys historyczno-bibliograficzny. Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego 5(2). 84–137.
Davies, Robert William. 1980. The socialist offensive: The collectivisation of Soviet agriculture, 1929–1930. London.
Dzięgiel, Ewa & Czarnecka, Katarzyna & Kowalska, Dorota A. & Yanushevska, Lyudmyla. 2016. Polskojęzyczna prasa na Ukrainie sowieckiej w latach 1918–1939: Przegląd tytułów i treści. Warszawa.
Dzięgiel, Ewa. 2016a. The periodisation of the Polish-language press in the Soviet Ukraine in the 1920s and the 1930s. In Dzięgiel, Ewa (ed.), Prasa polskojęzyczna w początkach sowietyzacji Ukrainy: Wybór źródeł. https://prasapolukr.ijp.pan.pl/content/historia-prasy?language=en (retrieved 1 Sep 2020).
Dzięgiel, Ewa. 2016b. Political background of the Polish-language press publishing in the Soviet Ukraine in the 1920s and the 1930s. In Dzięgiel, Ewa (ed.), Prasa polskojęzyczna w początkach sowietyzacji Ukrainy. Wybór źródeł. https://prasapolukr.ijp.pan.pl/node/39?language=en (retrieved 1 Sep 2020).
Dzięgiel, Ewa. 2017. Polityka w zwierciadle języka – stalinizacja prasy polskojęzycznej wydawanej na Ukrainie sowieckiej na przełomie lat 20. i 30. XX wieku. In Patráš, Vladimír (ed.), Sociolultúrne aspekty v slovanských jazykoch: Zborník príspevkov z 3. medzinárodnej vedeckej konferencie v cykle Slovanské jazyky v sociolingvistickom ponímaní Komisie pre sociolingvistiku pri Medzinárodnom komitéte slavistov, konanej 5.–6. 9. 2016 v Banskej Bystrici, 20–29. Banská Bystrica.
Głowiński, Michał. 1991. Marcowe gadanie: Komentarze do słów, 1966–1971. Warszawa.
Głowiński, Michał. 2009. Nowomowa i ciągi dalsze: Szkice dawne i nowe. Kraków.
Hinc, Michał. 2011. Kułak – synonim zła: Polityka „klasowania wsi” w prasie pomorskiej w okresie kolektywizacji. Acta Cassubiana 13. 179–189.
Hughes, James. 1996. Stalinism in a Russian province: Collectivization and dekulakization in Siberia. London.
Iwanow, Nikołaj. 2014. Zapomniane ludobójstwo: Polacy w państwie Stalina, „Operacja polska” 1937–1938. Kraków.
Kamińska-Szmaj, Irena. 2017. Język polskiej lewicy: Od Wielkiego Proletariatu do końca PRL. Wrocław.
Karaś, Halina. 2007. Rusycyzmy słownikowe w polszczyźnie ogólnej – historia i współczesność. Poradnik Językowy (5). 24–43.
Kenez, Peter. 1985. The birth of the propaganda state: Soviet methods of mass mobilization,
–1929. Cambridge.
Kenez, Peter. 2008. Odkłamana historia Związku Radzieckiego. (Transl. by Aleksandra Górska.) Warszawa.
Kieraś, Witold & Kobyliński, Łukasz & Ogrodniczuk, Maciej. 2018. Korpusomat – a tool for creating searchable morphosyntactically tagged corpora. Computational Methods in Science and Technology 24(1). 21–27.
Kupina, Natalija. 1995. Totalitarnyj jazyk: Slovarʹ i rečevye reakcii. Ekaterinburg & Permʹ.
Lenoe, Matthew E. 1998. Agitation, propaganda, and the “stalinization” of the Soviet press, 1922–1930. Pittsburgh.
Lenoe, Matthew E. 2004. Closer to the masses: Stalinist culture, social revolution, and Soviet newspapers. London.
Lewin, Moshe. 1968. Russian peasants and Soviet power: A study of collectivization. (Transl. by Irene Nove with John Biggart.) London.
Mrożek, Sławomir. 1994. Słoń. Warszawa.
Mrożek, Sławomir. 2010. The Elephant. (Transl. by Konrad Syrop.) London.
Nérard, François-Xavier. 2008. 5% prawdy: Donos i donosiciele w czasach stalinowskiego terroru. (Transl. byJanina Szymańska-Kumaniecka.) Warszawa.
Nowak, Paweł. 2002. Swoi i obcy w językowym obrazie świata: Język publicystyki polskiej z pierwszej połowy lat pięćdziesiątych. Lublin.
Plokhy, Serhii. 2018. Mapping the Great Famine. http://gis.huri.harvard.edu/historical-atlas/the-great-famine/mapping-the-great-famine.html (retrieved 1 Sep 2020).
Pöppel, Ludmila. 2007. The rhetoric of Pravda editorials: A diachronic study of a political genre. Stockholm.
Seliščev, Afanasij M. 1928. Jazyk revoljucionnoj ėpochi: Iz nabljudenij nad russkim jazykom poslednich let (1917–1926). Moskva.
Siewierska-Chmaj, Anna. 2006. Język polskiej polityki: Politologiczno-semantyczna analiza exposé premierów polski w latach 1919–2004. Rzeszów.
SJPDor = Doroszewski, Witold (ed.). 1958–1969. Słownik języka polskiego. T. I–XI. Warszawa.
Stroński, Henryk. 1998. Represje stalinizmu wobec ludności polskiej na Ukrainie w latach
–1939. Warszawa.
TSJaS = Mokienko, Valerij M. & Nikitina, Tatʹjana G. 2005. Tolkovyj slovarʹ jazyka Sovdepii: Okolo 10 000 slov i vyraženij. 2nd edn. Moskva.
TSRJa = Ušakov, Dmitrij N. (ed.). 1935–1940. Tolkovyj slovarʹ russkogo jazyka. Moskva.
Urbankowski, Bohdan. 1995. Czerwona msza albo uśmiech Stalina. Warszawa.
Weiss, Daniel. 2017. Einheitlich bipolar: Die Sprache des Sowjetsystems (eine linguistische Sicht). Osteuropa 67(6–8). 425–436.
Weiss, Daniel. 2019. The newborn Polish nowomowa after 1944 and its relation to the Soviet original. In Gulińska-Jurgiel, Paulina & Kleinmann, Yvonne & Řezník, Miloš & Warneck, Dorothea (eds.), Ends of war: Interdisciplinary perspectives on past and new Polish regions after 1944, 157–185. Göttingen.
Wesołowska, Danuta. 1976. Demobilizacji nie było. Język Polski 56(3). 213–218.
WSJP PAN = Żmigrodzki, Piotr (ed.). 2007–. Wielki słownik języka polskiego PAN. http://www.wsjp.pl/ (retrieved 1 Sep 2020).
Veröffentlicht
Zitationsvorschlag
