Auf den Spuren der Breslauer Zwerge
Eine onomastische Erkundung
DOI:
https://doi.org/10.13173/WS.69.1.074Schlagworte:
dwarves, Wrocław, proper names, semantic analysis, formal analysis, functions of proper namesAbstract
Following in the tracks of the dwarves of Wrocław: An onomastic exploration
This paper investigates the names attributed to tknhe dwarves of Wrocław as they have become some of the city’s most recognisable symbols. The dwarves are associated with the Orange Alternative (Pomarańczowa Alternatywa): the anti-communist anarchist happening movement that was initiated in Wrocław in the 1980s.
The paper aims to examine the trends and the determining factors in naming the dwarf figurines. The onymic corpus examined encompasses 831 names; semantic analysis of the corpus is used as the primary tool for data analysis, taking precedence over formal analysis. Chrematonyms are the strongest determinants for the naming of the dwarves; especially institutionyms, as well as appellatives indicating a dwarf’s profession, characteristics, etc. Moreover, the names can also be motivated by their commemorative or symbolic functions. From the formal perspective, more than half of the names (67%) are linguistic-formal structures, frequently comprising affix-based derivations and compounds.
Literaturhinweise
Baza krasnali. 2020. https://visitwroclaw.eu/baza-krasnali (15.01.2021).
Biolik, Maria & Duma, Jerzy (Hg). 2011. Chrematonimia jako fenomen współczesności. Olsztyn.
Blanár, Vincent. 2004. Pragmalinguistische Methoden der Namenforschung. In Brendler, Andrea & Brendler, Silvio (Hg.), Namenarten und ihre Erforschung: Ein Lehrbuch für das Studium der Onomastik, 153–171. Hamburg.
Brendler, Silvio. 2004. Klassifikation der Namen. In Brendler, Andrea & Brendler, Silvio (Hg.), Namenarten und ihre Erforschung: Ein Lehrbuch für das Studium der Onomastik, 69–92. Hamburg.
Breza, Edward. 1998. Nazwy obiektów i instytucji związanych z nowoczesną cywilizacją (chrematonimy). In Rzetelska-Feleszko, Ewa (Hg.), Polskie nazwy własne: Encyklopedia, 343–361. Kraków.
Brückner, Aleksander. 1970. Słownik etymologiczny języka polskiego. Warszawa.
Bučko, Dmytro & Tkačova, Natalija. 2012. Slovnyk ukraïnsʹkoï onomastyčnoï terminolohiï. Charkiv.
Dahmen, Wolfgang & Kramer, Johannes. 2004. Soziolinguistische Methoden der Namenforschung. In Brendler, Andrea & Brendler, Silvio (Hg.), Namenarten und ihre Erforschung: Ein Lehrbuch für das Studium der Onomastik, 173–183. Hamburg.
Dobosz, Bogdan & Fydrych, Waldemar. 1989. Hokus Pokus, czyli Pomarańczowa Alternatywa. Wrocław.
Dudek, Elżbieta. 2016–2021. Krasnale. http://elcia.wroclaw.pl/ (15.01.2021).
Dufferain, Svenja. 2012. Tyronyme – zur strategischen Wortbildung französischer Käsemarkennamen. Berlin.
Dźwigoł, Renata. 2014. Krasnoludki a polska demonologia ludowa – nazwy krasnoludków. In Budrewicz, Tadeusz & Majchrzyk, Joanna (Hg.), Ludzie i krasnoludki – powinowactwa z wyboru, 129–146. Warszawa.
Flatz, Martin Stuart. 2008. Einige Überlegungen zur Klassifikation und Terminologie in der Namenkunde. Grazer Linguistische Studien 69. 59–77.
Gałkowski, Artur. 2008. Chrematonimy w funkcji kulturowo-użytkowej: Onomastyczne studium porównawcze na materiale polskim, włoskim, francuskim. Łódź.
Gałkowski, Artur. 2012. Propozycje a rozstrzygnięcia terminologiczno-pojęciowe dotyczące chrematonimii. In Łuc, Izabela & Pogłódek, Małgorzata (Hg.), W komunikacyjnej przestrzeni nazw własnych i pospolitych: Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Robertowi Mrózkowi, 187–200. Katowice.
Gałkowski, Artur. 2018. Definicja i zakres chrematonimii. Folia Onomastica Croatica 27. 1–14 [DOI: 10.21857/mwo1vcz00y].
Haas, Alfred. 1926. Pommersche Sagen. Leipzig.
Harvalík, Milan. 2021. Czech equivalents of ICOS key onomastic terms. https://icosweb.net/wp/wp‑content/uploads/2021/12/Czech_ICOS-Terms-cz-1.pdf (27.05.2023).
Imrichová, Mária. 2002. Logonymá v systéme slovenčiny. Prešov.
Jaworska, Agnieszka. 2012. Pomarańczowa Alternatywa we Wrocławiu. In Kamiński, Łukasz & Wołek, Grzegorz (Hg.), Zimowa Szkoła Historii Najnowszej 2012, 173–182. Warszawa.
Knappová, Miloslava. 2017a. Chrématonymum. In Karlík, Petr & Nekula, Marek & Pleskalová, Jana (Hg.), CzechEncy: Nový encyklopedický slovník češtiny. https://www.czechency.org/slovnik/CHRÉMATONYMUM (07.04.2023).
Knappová, Miloslava. 2017b. Unikátonymum. In Karlík, Petr & Nekula, Marek & Pleskalová, Jana (Hg.), CzechEncy: Nový encyklopedický slovník češtiny. https://www.czechency.org/slovnik/UNIKÁTONYMUM (07.04.2023).
Knoop, Otto. 1885. Volkssagen, Erzählungen, Aberglauben, Gebräuche und Märchen aus dem östlichen Hinterpommern. Posen.
Kosyl, Czesław. 2001. Chrematonimy. In Bartmiński, Jerzy (Hg.), Współczesny język polski, 447–452. Lublin.
Kowalik, Krystyna. 2019. Próba typologii tytułów (ideonimów) prozy Jana Wiktora. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis: Studia Linguistica 14. 96–107 [DOI: 10.24917/20831765.14.9].
Laskowski, Roman. 2003. Derywacja słowotwórcza. In Polański, Kazimierz (Hg.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, 112. Wrocław, Warszawa, Kraków.
Linsberger, Axel & Hausner, Isolde. 2010. Liste onomastischer Schlüsseltermini. https://icosweb.net/wp/wp‑content/uploads/2019/05/ICOS-Terms-de.pdf (27.05.2023).
Majtán, Milan. 1989. Klasifikácia chrématonymie. In Šrámek, Rudolf & Kuba, Ludvík (Hg.), Chrématonyma z hlediska teorie a praxe: Sborník z 3. celostátního semináře „Onomastika a škola“, Ústí nad Labem,
–22.6.1986, 7–13. Brno.
Malcher, Indira. 1999. Postać krasnoludka w polskiej demonologii ludowej. Literatura Ludowa 2. 29–35.
Malczewska, Agnieszka & Peszko, Józef. 2018. Leksykon wrocławskich krasnali. Wrocław.
Moszyński, Kazimierz. 1967. Kultura ludowa Słowian. Bd. 2 (Kultura duchowa). Warszawa.
Naruszewicz, Alina. 1999. Nazwy współczesnych polskich zespołów muzycznych. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie 12 (Prace Językoznawcze 2). 38–44.
Naruszewicz-Duchlińska, Alina. 2016. Onimiczna kreatywność translatorska w tytułach filmów i seriali. Prace Językoznawcze 18(3). 147–158.
Nübling, Damaris & Fahlbusch, Fabian & Heuser, Rita. 2012. Namen: Eine Einführung in die Onomastik. Tübingen.
Odaloš, Pavol & Vallová, Elena. 2020. Sústava slovanskej onomastickej terminológie (vznik, existencia, neuralgické miesta, aktualizácia). Folia Onomastica Croatica 29. 169–202 [DOI: 10.21857/yl4okflgq9].
Pastyřík, Svatopluk. 2010. Rukověť pro onomastické semináře: Slovníček. https://docplayer.cz/2868311‑.html (15.01.2021).
Pleskalová, Jana. 2017a. Abionymum. In Karlík, Petr & Nekula, Marek & Pleskalová, Jana (Hg.), CzechEncy: Nový encyklopedický slovník češtiny. https://www.czechency.org/slovnik/ABIONYMUM (07.04.2023).
Pleskalová, Jana. 2017b. Toponymum. In Karlík, Petr & Nekula, Marek & Pleskalová, Jana (Hg.), CzechEncy: Nový encyklopedický slovník češtiny. https://www.czechency.org/slovnik/TOPONYMUM (07.04.2023).
Podgórska, Barbara & Podgórski, Adam. 2005. Wielka księga demonów polskich: Leksykon i antologia demonologii ludowej. Katowice.
Pomarańczowa Alternatywa: Muzeum wirtualne. 2023. http://www.orangealternativemuseum.pl/#ruch-nowej-kultury (07.04.2023).
Rataj, Andrzej. 2014. Krasnoludek w Europie. In Budrewicz, Tadeusz & Majchrzyk, Joanna (Hg.), Ludzie i krasnoludki – powinowactwa z wyboru, 45–52. Warszawa.
Sienkiewicz, Karol. 2011. Pomarańczowa Alternatywa. In Culture.pl. https://culture.pl/pl/tworca/pomaranczowa-alternatywa (09.04.2023).
Skiba, Krzysztof. 1989. Happeningi Pomarańczowej Alternatywy – próba dokumentacji działań. http://www.orangealternativemuseum.pl/files/10_Publikacje_Publications/05_Krzysztof%20Skiba_Praca_Magisterska/Skany-wersja%20polska/Skiba%20Mgr%20PL-smaller.pdf (09.04.2023).
Skotnicka-Palka, Małgorzata. 2018. My jesteśmy krasnoludki, czyli Pomarańczowa Alternatywa. Czasopismo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich 29. 75–90.
Sławski, Franciszek. 1952. Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków.
Svoboda, Jan. 1960. K slovanské onomastické terminologii. Zpravodaj Místopisné komise ČSAV 1.
–284.
Svoboda, Jan & Šmilauer, Vladimír & Olivová-Nezbedová, Libuše & Oliva, Karel & Witkowski, Teodolius. 1973. Základní soustava a terminologie slovanské onomastiky. Zpravodaj Místopisné komise ČSAV 14(1).
Šrámek, Rudolf. 1999. Úvod do obecné onomastiky. Brno.
Šrámek, Rudolf. 2003. Tematizace slovanské onomastické terminologie. In Biolik, Maria (Hg.), Metodologia badań onomastycznych, 31–42. Olsztyn.
Šrámek, Rudolf & Kuba, Ludvík (Hg.). 1989. Chrématonyma z hlediska teorie a praxe: Sborník z 3. celostátního semináře „Onomastika a škola“, Ústí nad Labem, 21.–22.6.1986, Brno.
Vidoeski, Božidar (Hg.). 1983. Osnoven sistem i terminologija na slovenskata onomastika / Osnovnaja sistema i terminologija slavjanskoj onomastiki / Grundsystem und Terminologie der slawischen Onomastik. Skopje.
Zybrant, Robert. 2017. Wrocławskie organizacje opozycyjno-kontrkulturowe z lat 80. XX wieku i ich wpływ na powstanie Pomarańczowej Alternatywy. In Jabłońska, Aneta & Koryciński, Mariusz (Hg.), 80s Again! Monografia poświęcona latom 80. XX wieku, 5–21. Warszawa.
Veröffentlicht
Zitationsvorschlag
