Temporal acoustic features of [r̝] and the phoneme /r̝/ in the Kashubian dialect of Bór and Jastarnia
DOI:
https://doi.org/10.13173/WS.69.2.221Schlagwörter:
Kashubian, Slavic dialectology, rhotics, palatalised rhotic development, phonetic variationAbstract
This paper presents an acoustic analysis of the raised trill [r̝], a variant of the phoneme /r̝/, which can be optionally realised as plain fricatives [ʂ, ʐ] as well, as opposed to realisations of the clusters /rʃ, rʒ/ in the Kashubian dialect of Bór and Jastarnia. The included variables are the following: 1) length of the of the onset friction; 2) length of the closure(s), 3) length of the fricative segment(s); and 4) amplitude rise time of the (last) fricative segment. Four variants of [r̝] were established: single-closure trill-like and affricate-like, as well as multi-closure with and without a prominent friction. All variables are relevant for the discrimination of the analysed structures, with the friction and the overall length being the most reliable parameter for the contrast between all variants of [r̝] vs. realisations of /rʃ, rʒ/. The single-closure variants differ in onset friction, closure, and friction length and the multi-closure variants in the duration of the last fricative segment. All variants of [r̝] show the same overall duration, with the number and length of individual segments compensating each other. The results allow some general, distributive, and diachronic considerations.
Literaturhinweise
Bronisch, Gotthelf. 1896. Kaschubische Dialektstudien I. Die Sprache der Bëlöcë nebst Anhang: Einige Ł-Dialekte. Leipzig: Otto Harrassowitz.
Hamman, Silke. 2002. Postalveolar fricatives in Slavic languages as retroflexes. OTS Yearbook 2002. 105–27.
Howson, Phil & Komova, Ekaterina & Gick, Bryan. 2014. Czech trills revisited: An ultrasound EGG and acoustic study. Journal of the International Phonetic Association 44(2). 115–132. DOI: 10.1017/s0025100313000339.
Jaworski, Sylwester & Gillian, Edward. 2011. On the phonetic instability of the Polish rhotic /r/. Poznan Studies in Contemporary Linguistics 47(2). 380–398. DOI: 10.2478/psicl-2011-0022.
Jocz, Lechosław. 2014. System spółgłoskowy współczesnych gwar centralnokaszubskich. Szczecin: Volumina.pl.
Jocz, Lechosław. 2018a. Studien zum kaschubischen Konsonantismus. Szczecin: Volumina.pl.
Jocz, Lechosław. 2018b. Kilka uwag o wymowie *rʲ we współczesnej gwarze Jastarni. Studia – konteksty pogranicza 2. 73–88.
Jocz, Lechosław. 2021. The Kashubian dialect of Bór and Jastarnia: The consonant system. Gorzów Wielkopolski: Akademia im. Jakuba z Paradyża.
Ladefoged, Peter & Maddieson, Ian. 1996. The sounds of the world’s languages. Oxford, Cambridge: Blackwell Publishers.
Ladefoged, Peter. 2001. A course in phonetics. Boston: Heinle & Heinle.
Lamprecht, Arnošt & Šlosar, Dušan & Bauer, Jaroslav. 1986. Historická mluvnice češtiny. Praha: Státní pedagogické nakladatelství.
Lorentz, Friedrich. 1925. Geschichte der pomeranischen (kaschubischen) Sprache. Berlin, Leipzig: Walter de Gruyter & Co. DOI: 10.1515/9783111727950.
Lorentz, Friedrich. 1927–1937. Gramatyka pomorska. Poznań: G. Gebethner & Wolff.
Machač, Pavel & Skarnitzl, Radek. 2009. Principles of phonetic segmentation. Praha: Epocha.
Nitsch, Kazimierz. 1903. Studya kaszubskie: Gwara luzińska. Materyały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności 3. 221–273.
Nitsch, Kazimierz. 1907. Dyalekty polskie Prus zachodnich. Materyały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności 3. 101–284.
Pavlík, Radoslav. 2009. A study of the trilled character of the Czech ř in three speech genres. In Lančarič, Daniel (ed.), Lingvistika a lingvodidaktika na školách filologického zamerania I: Zborník príspevkov, 31–55. Bratislava: Z-F Lingua.
Pavlík, Radoslav. 2014. On some quantitative properties of Czech ř in newsreading. Phonetica 71(1). 22–49. DOI: 10.1159/000359960.
Ramułt, Stefan. 1893. Słownik języka pomorskiego czyli kaszubskiego. Kraków: Akademia Umiejętności.
Rudnicki, Mikołaj. 1913. Przyczynki do gramatyki i słownika narzecza słowińskiego. Kraków: Akademia Umiejętności.
Stieber, Zdzisław. 1966. Historyczna i współczesna fonologia języka polskiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Topolińska, Zuzanna. 1967a. Teksty gwarowe południowokaszubskie z komentarzem fonologicznym. Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej 6. 115–141.
Topolińska, Zuzanna. 1967b. Teksty gwarowe centralnokaszubskie z komentarzem fonologicznym. Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej 7. 88–125.
Topolińska, Zuzanna. 1969. Teksty gwarowe północnokaszubskie z komentarzem fonologicznym. Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej 8. 67–93.
Topolińska, Zuzanna. 1974. A historical phonology of the Kashubian dialects of Polish. The Hague, Paris: Mouton. DOI: 10.1515/9783110813388.
Topolińska, Zuzanna. 1982. Opisy fonologiczne polskich punktów „Ogólnosłowiańskiego Atlasu Językowego“: Zeszyt I. Kaszuby, Wielkopolska, Śląsk. Wrocław: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich & Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
