Zur Onomastik des Friedhofs in Bydgoszcz an der Kcyńska-Straße
Slavische Familiennamen erwachsener Verstorbener im Zeitraum 1925−1935 – eine strukturell-morphologische Analyse
DOI:
https://doi.org/10.13173/WS.69.2.238Schlagwörter:
Onomastik, Anthroponyme, Bydgoszcz, Friedhof, NetzwerkanalyseAbstract
The onomastics of the cemetery at Kcyńska Street in Bydgoszcz: Slavic surnames of adults who died between 1925 and 1935 – a structural and morphological analysis
The cemetery at Kcyńska Street in Bydgoszcz was founded in 1892. Initially it was the final resting place for the homeless, the poor, criminals as well as suicide victims. This article deals with surnames of Slavic origin of adults buried on the cemetery between 1925 and 1935. The basis for the analysis is a list containing 502 anthroponyms. The main contribution of the article is a thorough structural-morphological and semantic analysis of the collected Slavic anthroponyms. The authors want to demonstrate how traditional qualitative methods can be combined with novel quantitative methods and thus contribute to the field of onomastics.
Literaturhinweise
Abramowicz, Zofia. 2003. Słownik etymologiczny nazwisk Żydów białostockich. Białystok.
Bichlmeier, Harald. 2020. Die wichtigsten Suffixe in slawischen Familiennamen und ihre Eindeutschungsergebnisse − ein Überblick. Namenkundliche Informationen 111. 123−152.
Bijak, Urszula. 2013. Nazwy wodne dorzecza Wisły: Potamonimy odapelatywne. Kraków.
Bijak, Urszula. 2016. Polionimia, czyli „wojna nazw“. Polonica 36. 55–66. DOI: 10.17651/polon.36.5.
Bijak, Urszula. 2017. Transonimizacja, czyli „wędrówka nazw“. Folia Onomastica Croatica 26. 1–14. DOI: 10.21857/mzvkptz139.
Biolik, Maria. 2001. Zmiany morfemiczne w nazwiskach polskich na „-ski“: Leksykalizacja, perintegracja i absorpcja morfologiczna. Prace Językoznawcze 3. 5–19.
Bukolt, Alojzy. 1992. Cmentarze Szwederowa. Kalendarz bydgoski 25. 156−157.
Burdukiewicz, Aleksandra. 2008. Dziewiętnastowieczne nazwiska patronimiczne z sufiksami z komponentem /k/ w materiale śląskim zebranym przez Stanisława Rosponda. Onomastica Slavogermanica 17. 155–166.
Cieślikowa, Aleksandra. 1991. Derywacja paradygmatyczna w staropolskiej antroponimii. Kraków.
Cieślikowa, Aleksandra. 2006. Onimizacja, apelatywizacja a derywacja. In Abramowicz, Zofia & Bogdanowicz, Elżbieta (red.), Onimizacja i apelatywizacja, 47–56. Białystok.
Czaplicka-Jedlikowska, Maria. 2016. Antroponimia Bydgoszczy dziedzictwem kultury regionu. Linguistica Bidgostiana: Series Nova 2. 29−47.
Czaplicka-Niedbalska, Maria. 1996. Nazwiska mieszkańców Bydgoszczy od II poł. XV w. do I poł. XVIII w. Bydgoszcz: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Bydgoszczy.
Czopek-Kopciuch, Barbara & Cieślikowa, Aleksandra & Rymut, Kazimierz. 2007. Das polnische Personennamensystem. In Brendler, Andrea & Brendler, Silvio (Hrsg.), Europäische Personennamensysteme: Ein Handbuch von Abasisch bis Zentralladinisch. Anlässlich der 65. Geburtstage von Rosa Kohlheim und Volker Kohlheim, 587–596. Hamburg.
Duszyński-Karabasz, Henryk. 2018. Antroponimia cmentarza komunalnego przy ulicy Kcyńskiej w Bydgoszczy: Imiona i nazwiska dzieci z lat 1925–1935. In Bijak, Urszula & Górny, Halszka & Magda-Czekaj, Małgorzata (red.), Onomastyka – neohumanistyka – nauki społeczne, 107– 128. Kraków. DOI: 10.17651/onomast2018.9.
Duszyński-Karabasz, Henryk. 2019. Antroponimia cmentarza komunalnego przy ulicy Kcyńskiej w Bydgoszczy (lata 1925–1935): Nazwiska osób dorosłych utworzone od nazw własnych. In Rygorowicz-Kuźma, Anna & Rutkowski, Krzysztof (red.), Nazwy własne w języku, literaturze i kulturze: Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Zofii Abramowicz, 199–215. Białystok.
Gala, Sławomir. 1977. O metodzie analizy słowotwórczej antroponimów. Rozprawy Komisji Językowej Łodzkiego Towarzystwa Naukowego 23. 63–77.
Gala, Sławomir. 1986. Rola antroponimicznego przyrostka -ski w kulturze nazewniczej. Rozprawy Komisji Językowej Łodzkiego Towarzystwa Naukowego 32. 85–91.
Gala, Sławomir. 1992. Polskie nazwy osobowe z podstawowym -l-/-ł- w części sufiksalnej. Łódź.
Jaracz, Małgorzata. 2007. Nazwiska Żydów bydgoskich na tle polskiego systemu antroponimicznego. In Święcicka, Małgorzata (red.), Polszczyzna bydgoszczan: Historia i współczesność, t. 3, 99−110. Bydgoszcz.
Jaracz, Małgorzata. 2012. Bydgoskie nazwiska pochodzenia niemieckiego − rekonesans badawczy. Onomastica 56. 105−116.
Jiráček, Jiři. 1985. Thoughts on intralingual and interlingual perintegration in present-day Russian. Folia Linguistica 19. 201–206. DOI: 10.1515/flin.1985.19.1-2.201.
Kaleta, Zofia. 1998. Nazwisko w kulturze polskiej. Warszawa.
Karaś, Halina. 2010. Przejście wygłosowego -ch > -k. In Karaś, Halina (red.), Dialekty i gwary polskie. Kompendium internetowe. http://www.dialektologia.uw.edu.pl/index.php?l1=leksykon.
Karaś, Mieczysław. 2017. Ze studiów leksykologicznych i onomastycznych. Wybór i opracowanie Reichan, Jerzy & Rak, Maciej. Kraków. DOI: 10.12797/9788376388694.
Kowalik-Kaleta, Zofia & Dacewicz, Leonarda & Raszewska-Żurek, Beata. 2007. Słownik najstarszych nazwisk polskich: Pochodzenie językowe nazwisk omówionych w „Historii nazwisk polskich“. Warszawa (= SNNP).
Kreja, Bogusław. 2001. Słowotwórstwo polskich nazwisk: Struktury sufiksalne. Kraków.
Kresa, Monika. 2011. Onomastyczne (hipo)tezy – czyli o problemie wielomotywacyjności nazwisk w badaniach antroponimicznych. Poradnik Językowy 7. 72–89.
Kulik, Irena. 2019. Nazwiska krasnostawian w II połowie XVIII wieku: Na podstawie metryk osób zmarłych z okresu 1748–1786. Krasnystaw.
Kulpiński, Henryk. 1994. Cmentarz Komunalny przy ul. Kcyńskiej. Kalendarz bydgoski 27. 174−175.
Lange, Michał. 2019. Nazwiska mieszkańców parafii Pączewo-Czarnylas na Kociewiu od XVII do XIX w. Gdańsk.
Lech, Danuta. 2004. Nazwy osobowe dziewiętnastowiecznych mieszkańców Opola (ze słownikiem etymologicznym nazwisk). Opole.
Łojek, Agata. 2019. Antroponimia Kielecczyzny I połowy XIX w. na przykładzie nazwisk mieszkańców parafii Daleszyce odnotowanych w księgach metrykalnych z lat 1826–1830. Kraków.
Łojek, Agata. 2023. O elementach gwarowych w siedemnastowiecznych nazwiskach z parafii Daleszyce. Poradnik Językowy 2. 77–90. DOI: 10.33896/porj.2023.2.6.
Łuc, Izabela. 2017. Swoistość nazwisk mieszkańców południowego Śląska XIX wieku (rekonesans badawczy). Prace Językoznawcze 19(3). 179−197.
Malec, Maria. 1994. Imiona chrześcijańskie w średniowiecznej Polsce. Kraków.
Mordań, Michał. 2019. Nazwiska Podlasian z sufiksami -icz, -owicz, -ewicz motywowane imionami w formie podstawowej. In Bijak, Urszula & Górny, Halszka & Magda-Czekaj, Małgorzata (red.), Onomastyka – neohumanistyka – nauki społeczne, 443–464. Kraków.
Mossakowska, Barbara. 1992. Formant -ak i jego pochodne w nazwiskach mieszkańców parafii blichowskiej w dawnym powiecie płockim (1683–1865). Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego: Prace Językoznawcze 16. 165–173.
Nazwy miejscowe Polski. 1996−2015. T. I−XII. Kraków (= NMP I−XII).
Nowak-Pasterska, Ewa. 2020. Antroponimia złotników poznańskich XVI–XVIII wieku: Studium onomastyczno-kulturowe. Poznań.
Nübling, Damaris. 2010. Von Schreiner zu Schreinert oder: Auf dem Wege zu einem onymischen Suffix? Der -ert-Ausgang als Ergebnis eines onymischen Verstärkungsprozesses. In Harnisch, Rüdiger (ed.), Prozesse sprachlicher Verstärkung: Typen formaler Resegmentierung und semantischer Remotivierung, 129−156. Berlin, New York. DOI: 10.1515/9783110223866.2.129.
Perrone, Giancarlo & Shashank, Soni. 2021. Pyvis Documentation. Release 0.1.3.1. https://pyvis.readthedocs.io/en/latest/license.html.
Pljuskota, Teresa. 2011a. Vostočnoslavjanskie čerty v familijach bydgoščan: Načalo XXI v. Jazyk i socialʹnaja dejstvitelʹnostʹ 1. 121−129.
Pljuskota, Teresa. 2011b. Vostočnoslavjanskie čerty v familijach bydgoščan v načale XXI v. Jazyk i socialʹnaja dejstvitelʹnostʹ 2. 174−179.
Raszewska-Klimas, Agnieszka. 2017. Elementy gwarowe w historycznych nazwiskach mieszkańców ziemi piotrkowskiej. Rozprawy Komisji Językowej ŁTN 64. 265–274.
Raszewska-Klimas, Agnieszka. 2018. Wieloznaczność nazwisk Polaków. Łódź.
Ravara, Stefano. 2015–2022. Mappa dei cognomi. http://www.mapanazwisk.eu/it/.
Rospond, Stanisław. 1969. Słowiańskie nazwy miejscowe z sufiksem *-ьsk-. Wrocław, Warszawa, Kraków.
Rospond, Stanisław. 1973. Gramatyka historyczna języka polskiego. Warszawa.
Rymut, Kazimierz. 1999. Nazwiska Polaków: Słownik historyczno-etymologiczny. T. I (A–K). Kraków (= NP I).
Rymut, Kazimierz. 2001. Nazwiska Polaków: Słownik historyczno-etymologiczny. T. II (L–Ż). Kraków (= NP II).
Siwiec, Adam. 2014. Główne procesy w nominacji za pomocą nazw własnych (w kontekście związków między toponimami i chrematonimami). In Gałkowski, Artur & Gliwa, Renata (red.), Mikrotoponimia i makrotoponimia: Problematyka wstępna, 253–266. Łódź. DOI: 10.18778/7969-307-8.26.
Skowronek, Katarzyna. 2001. Współczesne nazwisko polskie: Studium statystyczno-kognitywne. Kraków.
Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska. 1970−2014. T. I− XVI. Opole (= NGS I−XVI).
Słownik Staropolski. 1952−2002. T. I−XI. Kraków (= SSP I−XI).
Smoczyński, Paweł. 1966. O semantycznych i morfologicznych właściwościach sufiksu ski w nazwiskach polskich. In Studia językoznawcze poświęcone Profesorowi Doktorowi Stanisławowi Rospondowi, 435–443. Wrocław.
Šrámek, Rudolf. 2003–2004. Transonimizace v propriální nominaci. Folia Onomastica Croatica 12–13. 499–508.
Sweetser, Eve. 1988. Grammaticalization and semantic bleaching. Proceedings of the Fourteenth Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society. 389−405. DOI: 10.3765/bls.v14i0.1774.
Szczepaniak-Mendez, Renata. 2005. Onymische Suffixe als Signal der Proprialität − das Polnische als Paradebeispiel. In Brylla, Eva & Wahlberg, Mats (red.), Proceedings of the 21st International Congress of Onomastic Sciences: Uppsala 19−24 August 2002, 295−308.
Szewczyk, Łucja Maria. 2001. Nazwiska bydgoszczanek z lat międzywojennych. In Szewczyk, Maria Łucja & Czachorowska, Magdalena (red.), Język polski w rozwoju, 45−52. Bydgoszcz.
Tichoniuk, Bazyli. 2000. Imiona i ich formy na pograniczu polsko-białoruskim od XVI wieku do roku 1839. Zielona Góra.
Tušková, Jana Marie. 2011. Transonimizace a chrématonyma. In Biolik, Maria & Duma, Jerzy (red.), Chrematonimia jako fenomen współczesności, 485–492. Olsztyn.
Unbegaun, Boris Ottokar. 1995. Russkie familii. Izdanie vtoroe, ispravlennoe, perevod B. A. Uspenskogo. Moskva.
Warchoł-Schlottmann, Małgorzata. 2009. Polnische Sprache nach der Wende 1989. Frankfurt am Main u. a.
Wenzel, Walter. 1996. Morphologie und Wortbildung der Familiennamen: Slavisch. In Eichler, Ernst & Hilty, Gerold & Löffler, Heinrich & Steger, Hugo & Zgusta, Ladislav (Hg.), Namenforschung – Name Studies – Les Noms Propres, Bd. 2., 1275−1280. Berlin, New York. DOI: 10.1515/9783110203431.
Złotkowski, Piotr. 2017. Antroponimia mieszczan i chłopów Brańska i okolic w ujęciu statycznym i dynamicznym. Lublin.
